مرکز فرهنگی حیدر علی اف
مرکز فرهنگی حیدر علی اف یک مجموعه فرهنگی در باکو، آذربایجان است. این مجموعه توسط زها حدید معمار بریتانیایی عراقی طراحی شده‌است. زها حدید جایزه بهترین طرح معماری سال ۲۰۱۴ را از سوی موزه طراحی برای طراحی مرکز فرهنگی حیدر علیف در باکو دریافت کرد. به عنوان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی سابق، شهرسازی و معماری باکو، پایتخت آذربایجان در سواحل غربی دریای خزر، به شدت تحت تأثیر برنامه ریزی آن دوران قرار داشت. از زمان استقلال خود در سال ۱۹۹۱، آذربایجان سرمایه گذاری زیادی در نوسازی و توسعه زیرساخت ها و معماری باکو انجام داده است و از میراث مدرنیسم هنجاری شوروی خارج شده است.
این مجموعه یک ساختمان به زیر بنای ۵۷،۵۰۰ متر مربع است که دارای فرمی چشم‌نواز و به یاد ماندنی است ، سیالیّت و عدم استفاده از گوشه‌های تند سبب شده‌است که این بنا مورد توجه بسیاری قرار گیرد.
طراحی مرکز حیدر علی اف یک رابطه مداوم و سیال بین میدان اطراف آن و فضای داخلی ساختمان برقرار می کند. میدان، به عنوان سطح زمین؛ به عنوان بخشی از بافت شهری باکو برای همه قابل دسترسی است. فضای داخلی به همان اندازه عمومی را در بر می گیرد و دنباله ای از فضاهای رویداد را مشخص می کند که به جشن جمعی فرهنگ معاصر و سنتی آذری اختصاص دارد. شکل‌های پیچیده‌ای مانند موج‌ها، دوشاخه‌ها، چین‌خوردگی‌ها و خمیدگی‌ها این سطح میدان را به یک منظره معماری تغییر می‌دهند که عملکردهای زیادی را انجام می‌دهد مانند: استقبال، در آغوش گرفتن، و هدایت بازدیدکنندگان از طریق سطوح مختلف داخلی و با این ژست، ساختمان تمایز متعارف بین معماری و منظر شهری، پوشش ساختمان و میدان شهری، شکل و زمین، فضای داخلی و خارجی را نشان می دهد.
مرکز حیدر علی اف اصولاً از دو سیستم همکار یک سازه بتنی ترکیب شده و یک سیستم قاب فضایی تشکیل شده است . به منظور دستیابی به فضاهای بدون ستون در مقیاس بزرگ که به بازدید کننده اجازه می دهد سیال بودن فضای داخلی را تجربه کند، عناصر ساختاری عمودی توسط سیستم پوشش و دیوار پرده جذب می شوند.
مرکز حیدر علی اف از زمان افتتاح، افتخارات بسیاری را از آن خود کرده که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- نامزد دریافت جایزه در فستیوال جهانی معماری در سال ۲۰۱۴
- نامزد دریافت جایزه در فستیوال دو سالانه طراحی داخلی در سال ۲۰۱۴
- برنده جایزه طراحی سال ۲۰۱۴
در کنار نمایشگاه‌های دائمی و بین‌المللی، انواع کنسرت، جشنواره‌ها و غیره در این مرکز برگزار می‌شود.
وقتی نگاهی به‌شکل کلی ساختمان می‌کنید، صعودی موجی شکل را در کل بنا می‌بینید که از زمین به‌سمت آسمان می‌رود و دوباره به زمین می‌رسد. این طراحی نه‌تنها ادای احترامی به معماری پست مدرن، بلکه تمثیلی از چرخه ابدی انرژی است. خطوط مشکی‌رنگ روی این سازه سفید نیز به پلی شباهت دارند که زمان گذشته را به حال مرتبط می‌کنند. یکی دیگر از نمادهای آشکار در معماری ساختمان حیدر علی اف، وجود پیوستگی و ارتباطی هماهنگ میان تمام اجزای سازه است که به مخاطب نشان می‌دهد، هر کسی فارغ از جنسیت، نژاد، سن و مذهب می‌تواند وارد آن شود، با دیگر تعامل داشته باشد و نظرات و افکار خود را با آن‌ها در میان بگذارد.
بخش های مختلف مرکز حیدر علی اف:
۱.موزه حیدر علی اف:
در این بخش صفحه نمایش‌های بزرگ و لمسی تعبیه شده است و در محیطی تعاملی، عکس‌ها و زندگی‌نامه حیدر علی اف در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد. لباس‌های رسمی، مدال‌های مختلف، خودروهای تشریفاتی و لوازم منزل حیدر علی اف، از جمله آثاری هستند که در این موزه به نمایش درآمده‌اند. برای بازدید از این موزه باید ۱۵ منات آذربایجان بپردازید.
۲.آمفی‌تئاترها:
آمفی‌تئاترهای مرکز حیدر علی اف، چهار بخش از این مرکز فرهنگی را به خود اختصاص داده‌اند که دو سالن چندمنظوره کنفرانس از آن جمله هستند. زیباترین بخش این مجموعه را می‌توان سالن اصلی آمفی‌تئاتر یا آدیتوریوم با وسعتی بالغ بر ۱۲۰۰ متر مربع دانست که برای ۹۶۰ نفر ظرفیت دارد. از هر یک از ۱۲ ورودی آدیتوریوم که وارد شوید، مجموعه‌ای از خطوط نامتقارن را خواهید دید که جلوه‌ای خاص ایجاد کرده‌اند.
۳.سالن‌های نمایشگاهی:
در مرکز فرهنگی حیدر علی اف، مجموعه‌ای از سالن‌های نمایشگاهی وجود دارد که در تمام طول سال، میزبان نمایشگاه‌ها و رویدادهای مختلف هستند.
۴.کلکسیون خودروهای کلاسیک:
کلکسیون خودروهای کلاسیک در طبقه سوم پارکینگ قرار دارد و حدود ۶۰ خودروی کلاسیک و کمیاب از کشورهای مختلف در آن به چشم می‌خورد که همگی مربوط به اواخر قرن نوزدهم میلادی هستند. این نمایشگاه فقط به خودرو محدود نمی‌شود و در بخش‌هایی از آن مواردی همچون پمپ بنزین‌های تاریخی، علائم راهنمایی و رانندگی در سال‌های قبل، بروشور خودروها و ویدیوهای قدیمی وجود دارد. هزینه بلیط ورودی نمایشگاه ۱۰ منات آذربایجان است.
۵.عروسک‌های هنری:
در بخش عروسک‌های هنری حدود ۲۳۰ عروسک دست‌ساز به نمایش درآمده‌اند که تنها بخش کوچکی از یک کلکسیون شخصی و ارزشمند هستند. در واقع این مجموعه شامل آثار منحصربه‌فردی از ۶۰ عروسک‌ساز و هنرمند با ملیت‌های مختلف می‌شود.
۶.نمایشگاه کرکینگ آرت:
«کرکینک آرت» (Cracking Art) نوعی مجسمه‌سازی با مواد بازیافتی است که در نهایت تندیس‌هایی به‌شکل حیوانات بزرگ و رنگی خلق می‌شود. برای بازدید رایگان از این تندیس‌ها باید به پارک مرکز حیدر علی اف بروید.
