همدان
اَمَدانه یا آمادی نخستین نام این شهر است که در کتیبههای آشوری پیلسر آمدهاست؛ بنابراین تاریخ بنای شهر همدان بیش از سه هزار سال است.
هگمتانه یا هنگمتانه که به معنی محل تجمع میباشد ترکیبی است از دو واژهٔ هن دیس دیگر پیشوند هم (که در واژگان هندسه، اندازه، اندوختن و … نیز به همین شکل بازمانده است) و گاماتا دیس کهن واژه آمدن، که رو هم رفته به معنی هم-آیی و تجمع است. دریونانی اکباتان در پارس هگمتانه است.
در شاهنامه فردوسی از همدان یاد شدهاست. فردوسی همدان را گرانمایهشهر لقب نهادهاست. زمانی که خسرو پرویز از دست و هرمزد پسر انوشیروان فرار میکند گروهی از بزرگان به یاری خسرو پرویز میشتابند و او را شاه ایران میخوانند.
جاذبه های گردشگری همدان
_ دهکده توریستی گنج نامه:دهکده توریستی گنجنامه در رشته کوه زاگرس و کوههای الوند واقع شده است.

_ غار علیصدر: این غار در شهرستان کبودرآهنگ و در روستایی به همین نام قرار دارد. غار علیصدر در سال ۱۳۸۷ بهعنوان بیست و سومین اثر طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است.

_ تپه هگمتانه: هگمتانه که یکی از آثار ارزشمند و مهم ایران به شمار میآید، قدمتی بالغ بر ۳۰۰۰ سال دارد.

_ آرامگاه بوعلی سینا: آرامگاه ابوعلی سینا، مقبره طبیب و فیلسوف معروف و بلندپایه ایرانی است که در قرن چهارم هجری قمری میزیست.

_ روستای ورکانه: گردشگری روستایی یا روستاگردی یکی از پرطرفدارترین ابعاد سفر میان گردشگران است که بهمنظور آشنایی با بافت سنتی یا تاریخی و فرهنگهای بومی مختلف انجام میشود. در کشور ایران نیز روستاهای هدف گردشگری فراوانی وجود دارد. یکی از محبوبترین این روستاها که در استان همدان واقع شده است، ورکانه نام دارد.

_ آرامگاه استر و مردخای: یکی از با اهمیتترین مقابر و زیارتگاههای یهودیان در ایران و جهان است. معماری صورت گرفته در این بنا با توجه به سبک بناهای اسلامی است و با توجه به اسلوب ساخت آن، احتمالا روی عمارتی که قدمت آن به قرن سوم هجری بازمیگردد، احداث شده است.

_ گنبدعلویان: گنبدهای باشکوه، گچبریها و تزیینات پیچیده و ظریف، از مهمترین شاخصههای این معماری به شمار میروند.

_ برج قربان همدان: برج قربان با قدمتی که قرون هفتم یا هشتم هجری بازمیگردد.

_ شیر سنگی همدان: ین مجسمه که بعد از گذشت سالیان دراز به شیر شباهت کمتری دارد، در زمان اسکندر مقدونی، برای یادبود یکی از سرداران محبوب اسکندر به نام هفایستیون و به دستور خود او ساخته شد.

_ کلیسای گریگوری استفان: داخل کلیسای گریگوری چهار ستون مدور وجود دارد که با قوسهای جناغی به یکدیگر متصل شدهاند.

_ مسجد جامع همدان: این مسجد از بناهاى دورهی قاجاریه است و همزمان با حکومت فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.

_ آرامگاه بابا طاهر عریان: آرامگاه باباطاهر عریان یکی از جاهای دیدنی همدان به شمار میرود که در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

_ چشمه فرشته: چشمه فرشته یکی از چشمه های پرآب الوند است.

_ کاروانسرای تاج آباد: کاروانسرای تاج آباد یکی از کاروانسراهای زیبای عصر صفوی در روستای تاج آباد است.

_ چشمه ملک: آبی گوارا دارد و با طبیعت دلپذیر اطرافش، یکی از استراحتگاههای کوهنوردان به شمار میرود.

_ رصد خانه ابن صلاح همدانی: گنبدها با قطر بیرونی ۶ متر و قطر داخلی ۴ و نیم متر دارای دو تلسکوپ ثابت و گردان است.

_ دشت میشان: جاذبههایی همچون سنگنوشتههای گنجنامه و آبشار گنجنامه در این دشت قرار گرفتهاند.

_ امامزاده هادی ابن علی: تاریخ بنای این امامزاده به زمان ایلخانیان برمیگردد.

_ دریاچه سد اکباتان: حدود ۱۵ هکتار زمینهای درختکاریشده نیز پیرامون سد را دربرگرفتهاند. فضای زیبای اطراف دریاچه و ورزشهای آبی مانند قایقرانی و اسکی روی آب، به یکی از بهترین تفریحگاهها وجاهای دیدی همدان تبدیل کردهاند.
