همه چیز درباره پنبه

تصویر سمیرا امیرفضلی
سمیرا امیرفضلی

مترجم و نویسنده

همه چیز درباره پنبه

پنبه یک الیاف طبیعی است که به دلیل نرمی و تطبیق پذیری شناخته شده است. هزاران سال است که مورد استفاده قرار گرفته است و همچنان یک انتخاب محبوب در صنایع مختلف است. در این مقاله، ۱۰ حقیقت جالب در مورد پنبه را بررسی خواهیم کرد، کاربردها، خواص و رشد آن را روشن می کنیم.

پنبه الیاف خام نرم و کرکی شکل است که در داخل یک غوزه و یا یک کپسول محافظ در اطراف دانه گیاهان پنبه از تیره خطمی می روید، این الیاف تقریباً از سلولز خالص است. در شرایط طبیعی، قوره های پنبه از طریق پراکنده شدن، خود را تکثیر می کنند. این گیاه به صورت درختچه ای در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیری در سراسر جهان از جمله آمریکا، آفریقا و هند دیده می شود. متنوع ترین گونه پنبه های خودرو به ترتیب در مکزیک، استرالیا و آفریقا یافت می شود. این گیاه در سرزمین های کهن و جدید وجود دارد و نام آن از زبان عربی و از کلمه قطن گرفته شده که به حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. غالباً این الیاف را به صورت رشته ای در آورده و از آن برای تهیه پارچه های نرم استفاده می شود. استفاده از پنبه برای تهیه پارچه به دوران ماقبل تاریخ بر می گردد. تکه هایی از پارچه های پنبه ای متعلق به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در مکزیک و تمدن دره سند (پاکستان امروزی و بعضی از مناطق هندوستان) پیدا شده است. هرچند که این الیاف از دوران باستان کشت می شده است اما فقط پس از اختراع ماشین پنبه پاک کنی بود که هزینه تولید آن را پایین آورد و در نتیجه اکنون به صورت گسترده ای ما قادر به استفاده از آن برای درست کردن لباس هستیم.
بر اساس برآوردهای اخیر، سالانه حدود ۲۵ میلیون تن یا به عبارت دیگر ۱۱۰ میلیون عدل پنبه از زمین های زراعی در سراسر جهان به دست می آید و کشور چین بزرگترین تولید کننده پنبه در جهان است. با این حال، بیشتر آن نیز به مصرف داخلی می رسد. طی سالهای متمادی ایالات متحده آمریکا بزرگترین صادر کننده پنبه بوده است. معمولاً با واحد اندازه گیری عدل سنجیده می شود که حدوداً برابر ۰٫۴۸ مترمکعب (۱۷ فوت مکعب) و به وزن ۲۲۶٫۸ کیلوگرم (۵۰۰ پوند) است.


ریشه های باستانی پنبه
پنبه تاریخچه ای طولانی دارد که به دوران باستان باز می گردد. اولین شواهد از کشت و استفاده پنبه به حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد در تمدن دره سند ، پاکستان و هند کنونی برمی گردد. بعدها به مناطق دیگر از جمله مصر و قاره آمریکا معرفی شد.

پنبه به عنوان یک محصول جهانی
پنبه در نقاط مختلف جهان با کشورهای عمده تولید کننده پنبه از جمله چین، هند، ایالات متحده، پاکستان و برزیل کشت می شود. شرایط ایده آل برای کشت پنبه شامل آب و هوای گرم، نور فراوان خورشید و خاک با زهکشی خوب است.

کاربردهای متنوع پنبه
پنبه پارچه ای فوق العاده همه کاره است که راه خود را در محصولات متعددی پیدا می کند. عمدتاً در صنعت نساجی برای تولید لباس، ملافه، حوله و انواع پارچه استفاده می شود . علاوه بر این، پنبه همچنین در تولید لوازم پزشکی، کاغذ، لوازم آرایشی و بهداشتی و حتی محصولات غذایی مانند روغن پنبه دانه استفاده می شود .

اهمیت اقتصادی پنبه
پنبه یک محصول قابل توجه با تأثیر اقتصادی قابل توجه است. این امر امرار معاش میلیون ها نفری را که در زمینه کشت، فرآوری و تولید نساجی پنبه فعالیت می کنند، فراهم می کند. صادرات پنبه به اقتصاد بسیاری از کشورها کمک می کند و آن را به یک صنعت حیاتی در سراسر جهان تبدیل می کند.

نرمی و راحتی پنبه
یکی از ویژگی های قابل توجه پنبه نرمی فوق العاده آن است . الیاف پنبه دارای ساختار طبیعی هستند که به آنها احساس نرمی و ملایمی در برابر پوست می دهد. این ویژگی، همراه با قابلیت تنفس پنبه، آن را به یک انتخاب محبوب برای لباس، به ویژه در آب و هوای گرم تبدیل می کند.

کنترل جذب و رطوبت پنبه
پنبه بسیار جاذب است و می تواند تا ۲۷ برابر وزن خود آب را نگه دارد. این قابلیت جذب پنبه را به انتخابی عالی برای حوله ها، حوله های حمام و سایر مواردی که با رطوبت در تماس هستند تبدیل می کند. رطوبت را از بدن خارج می کند و کاربر را خشک و راحت نگه می دارد.

پایدار و زیست تخریب پذیر
پنبه یک ماده پایدار و زیست تخریب پذیر است . چون از گیاهان می آید قابل تجدید است و می تواند بارها و بارها رشد کند. الیاف پنبه نیز به طور طبیعی در طول زمان شکسته می شوند و تاثیر آنها بر محیط زیست کاهش می یابد.

رشد و برداشت پنبه
گیاهان پنبه قبل از اینکه برای برداشت آماده شوند چندین مرحله رشد را طی می کنند. از کاشت بذر تا رویش جوانه ها و رشد غوزه های پنبه، این روند چندین ماه طول می کشد . هنگامی که غوزه های پنبه بالغ شدند، برداشت می شوند و الیاف برای پردازش بیشتر استخراج می شوند.


چهار ویژگی اصلی پنبه
پنبه به دلیل چهار خاصیت اصلی خود شناخته شده است که به مطلوبیت آن کمک می کند:

نرمی: همانطور که قبلا ذکر شد، پنبه به طور طبیعی احساس نرمی و راحتی در برابر پوست دارد.
قابلیت تنفس: پنبه اجازه می دهد تا هوا در پارچه جریان داشته باشد، بدن را خنک نگه می دارد و خطر گرم شدن بیش از حد را کاهش می دهد.
قابلیت جذب: الیاف پنبه می توانند رطوبت را جذب کرده و نگه دارند و آنها را به انتخابی محبوب برای حوله، پوشک و سایر محصولات جاذب تبدیل می کند.
دوام: پنبه پارچه ای محکم و بادوام است که می تواند در برابر استفاده و شستشوی منظم بدون از دست دادن کیفیت خود مقاومت کند.

پنبه ارگانیک و شیوه های کشاورزی پایدار
در سال های اخیر، تمرکز فزاینده ای بر روی پنبه ارگانیک و شیوه های کشاورزی پایدار صورت گرفته است . پنبه ارگانیک بدون استفاده از کودهای مصنوعی یا آفت‌کش‌ها رشد می‌کند و آن را به گزینه‌ای سازگار با محیط زیست تبدیل می‌کند. سلامت خاک، تنوع زیستی و رفاه کشاورزان را افزایش می دهد .

تاریخچه پنبه:
حداقل ۷۰۰۰ سال پیش از پنبه در دنیای قدیم استفاده می کرده اند. شواهدی دال بر استفاده از پنبه در منطقه مهرگره پیدا شده که در آنجا نخ های پنبه ای را در ظروف مسی نگهداری می شده است. کشت این گیاه در تمدن دره سند که در حال حاضر به بخشهای شرقی پاکستان و شمال غربی هند گفته می شود، گسترش زیادی داشته است. صنعت پنبه هند نسبتاً از توسعه خوبی برخوردار بود و برخی روشهای ریسیدن و تولید آن حتی تا قبل از صنعتی شدن این کشور بسیار رواج داشته است. بین سالهای ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ قبل میلاد مسیح، این صنعت در هند از جایگاه بالایی داشته است. به عنوان مثال، این الیاف در منطقه هالوس در کارناتاکا، از حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح پیدا شده است. هرچند که به دلیل پوسیدگی این الیاف، تخمین دقیق کمی دشوار است اما الیافهای پنبه ای که در نزدیکی غار تهواکان در مکزیک پیدا شده به حدود سالهای ۵۸۰۰ قبل از میلاد نسبت داده می شود. بر اساس منابع دیگر، بومی سازی گیاه پنبه در مکزیک به حدود ۳۰۰۰-۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد.
تا پیش از جنگهای اسکندر بزرگ، اعراب و یونانی ها با گیاه پنبه آشنایی نداشته اند. همانطور که مگاستنس معاصر وی، گفته است سلوکوس یکم در هند درختانی وجود دارد که بر روی آنها پشم می روید. به احتمال زیاد مراد از درخت پشم، گیاه پنبه (گروسیپیوم آربروم) بوده که بومی شبه قاره هند است.
بر اساس دایره المعارف کلمبیا، از زمان های ماقبل تاریخ، الیاف پنبه را می ریسیدند، می بافتند و رنگ می کردند. مردم هند باستان، چین و مصر از آن برای خود لباس تهیه می کردند. صدها سال قبل از عصر مسیحیت، در هند، با مهارت زیادی از پنبه منسوجات پنبه ای می بافتند و سپس استفاده از آن در کشورهای مدیترانه گسترش پیدا کرد.
در ایران، تاریخ استفاده از پنبه به دوران هخامنشیان (قرن پنجم پیش از میلاد) برمی گردد. با این حال، در مورد کشت پنبه در دوران قبل از اسلام در ایران منابع بسیار اندکی وجود دارد. کاشت پنبه در مرو، ری و پارس ایران رواج داشته و در شاهنامه فردوسی هم اشاراتی به پنبه شده است . مارکوپولو (قرن ۱۳ ام) به این گیاه به عنوان یکی از محصولات عمده این کشور اشاره کرده و همچنین جهانگرد فرانسوی به نام جارن شاردن در قرن ۱۷ ام همزمان با حکومت صفویان به ایران آمده بود با سخن راندن درباره مزارع پنبه به صورت گسترده این سخن مارکوپولو را تأیید می کند.

در دوران سلطنت هان، در استان جنوبی چین به نام یوننان، افراد غیر چینی به کشت پنبه می پرداختند. در پرو، کشت گونه بومی پنبه به نام گروسی پیومب آربادنس چهارچوب اصلی گسترش تمدنهای ساحلی مثل چیکو شمالی، کالیفرنیا، مش و نازکا بود، پنبه در سواحل بالایی رشد می کرد، به صورت شبکه ای در می آوردند و در ازای خرید ماهی معامله می کردند. اسپانیایی هایی که در قرن ۱۶ به مکزیک و پرو آمدند با لباس های پنبه ای و کشت آن آشنا شدند.
در اواخر دوره قرون وسطی، پنبه به عنوان یک الیاف وارداتی در شمال اروپا جای خود را باز کرد و اروپایی ها هیچ گونه اطلاعی در مورد کشت و تولید آن نداشتند. همانطور که هرودوت در کتاب تاریخ خود، جلد سوم، صفحه ۱۰۶ عنوان کرده، درختان هندی، پشم های وحشی تولید می کردند. از این مطلب می توان چنین استنباط کرد که وی در مورد درخت سخن گفته و نه درختچه. از همین منظر در برخی از زبانهای ژرمنی، همچنان کلمه درخت به کار می رود. کلمه بوم وول به صورت تحت اللفظی درخت پنبه ترجمه می شود (باوم به معنی درخت و وول به معنی پشم). با توجه به شباهت این گیاه به پنبه، مردم تصور می کردند که پنبه گیاهی است که پشم گوسفند تولید می کند. زیرا هردوتوس در داستانهای خود نوشته است که پنبه یک گیاه مهم است. این درخت شگفت انگیز که در انتهای شاخه هایش، میوه ای شبیه پشم گوسفند می دهد. این شاخه ها، نرم و قابل انعطاف بوده و در زمان قحطی از دانه های آن برای تغذیه استفاده می کردند. در پایان قرن شانزدهم، در سراسر مناطق گرمسیر در آسیا و آمریکا پنبه را کشت می کردند.
با گسترش حضور بریتانیا در هند و همچنین استقرار حاکمیت استعماری آن در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹، صنعت فرآوری پنبه هندوستان رو به نزول گذاشت. علت اصلی این امر، سیاست های بازرگانی استعماری و تهاجمی شرکت بریتانیایی در شرق هند بود که با تولید کارگاههای آموزشی در هند عرصه فرآوری پنبه را در این کشور از حالت رقابتی خارج کرده بود. بازارهای هندوستان فقط مجاز به عرضه پنبه خام بودند و طبق قوانین تحمیلی بریتانیا می بایست پارچه مورد نیاز خود را از بریتانیا بخرند.

نتیجه
محبوبیت و تطبیق پذیری پنبه آن را به یک عنصر اصلی در زندگی ما تبدیل کرده است. از لباس‌هایی که می‌پوشیم تا حوله‌هایی که استفاده می‌کنیم، ویژگی‌های طبیعی پنبه همچنان آن را به پارچه‌ای محبوب تبدیل می‌کند. درک این حقایق در مورد پنبه به ما کمک می کند ارزش آن و تلاشی که برای تولید آن انجام می شود را درک کنیم.

سوالات متداول
پنبه برای چه استفاده می شود؟
پنبه برای اهداف مختلفی از جمله لباس، ملافه، حوله، لوازم پزشکی، کاغذ و محصولات غذایی مانند روغن پنبه استفاده می شود.

چرا پنبه اینقدر نرم است؟
پنبه به دلیل ساختار فیبر طبیعی خود نرم است که به آن احساس صاف و ملایمی در برابر پوست می دهد.

در کجا پنبه بهتر رشد می کند؟
پنبه در مناطقی با آب و هوای گرم ، نور آفتاب فراوان و خاک با زهکشی خوب بهتر رشد می کند. کشورهای عمده تولید کننده پنبه عبارتند از: چین، هند، ایالات متحده، پاکستان و برزیل.

پنبه چقدر سریع رشد می کند؟
گیاهان پنبه قبل از اینکه برای برداشت آماده شوند چندین ماه رشد می کنند. زمان دقیق بسته به تنوع خاص و شرایط محیطی متفاوت است.

اشتراک گذاری این مقاله

کلینیک روانشناسی سرشت برساد

آدرس: ارومیه خیابان کاشانی کوی کیوان پلاک 84

تلفن: 04433440441

ساعات کاری: 9 صبح تا 8 شب

حیطه فعالیت: مشاوره خانواده، ازدواج، کودک

مدیریت: دکتر صمدی

دسته بندی: سلامتی و پزشکی

ثبت نام اصناف

جهت ارتباط سریع کارشناسان آدرس! لطفا اطلاعات زیر را تکمیل نمایید

لطفا شهر مورد نظر خود را انتخاب نمایید