نیکلاس کوپرنیک

نیکلاس کوپرنیک

نیکلاس کوپرنیک منجمی بود که پدر نجوم مدرن به حساب می آمد. او اولین دانشمند اروپایی بود که فرض کرد زمین و سایر سیارات به دور خورشید حرکت می کنند و بدین ترتیب جهان بینی هلیومرکزی را پایه گذاری کرد. 

قبل از انتشار مهمترین اثر نجومی کوپرنیک در سال ۱۵۴۳، ستاره شناسان اروپایی فرض می کردند که زمین مرکز جهان است. اکثر فیلسوفان باستانی و نویسندگان کتاب مقدس نیز چنین نظری داشتند. کوپرنیک نه تنها ترتیب سیارات شناخته شده از خورشید را به درستی فرض کرد و دوره های مداری آنها را با دقت نسبتاً محاسبه کرد. او همچنین تعیین کرد که زمین روزانه در محور خود حرکت می کند و تغییرات تدریجی در این محور باید مسئول تغییر فصل باشد.

اوایل زندگی
نیکلاس کوپرنیک در ۱۹ فوریه ۱۴۷۳ در تورن، شهری در شمال لهستان در کنار رودخانه ویستولا به دنیا آمد. کوپرنیک در خانواده ای از بازرگانان ثروتمند به دنیا آمد.  او بهترین تحصیلات را دریافت کرد و برای حرفه ای در حقوق کانون (کلیسا) آماده شد. در دانشگاه کراکوف، هنرهای هفت گانه لیبرال، از جمله نجوم و طالع بینی را آموخت و سپس مانند بسیاری از لهستانی های طبقه اجتماعی خود، برای تحصیل پزشکی و حقوق به ایتالیا فرستاده شد.
زمانی که در دانشگاه بولونیا تحصیل می کرد، مدتی در خانه دومنیکو ماریا د نووارا، ستاره شناس برجسته دانشگاه زندگی کرد. ستاره شناسی و طالع بینی در این زمان به شدت در هم تنیده بودند. Novara مسئولیت پیش بینی های نجومی برای بولونیا را بر عهده داشت. کوپرنیک در مشاهداتش به او کمک کرد و نوارا به تدریج مرشد کوپرنیک شد. نوارا او را هم با طالع بینی و هم با جنبه های سیستم جهانی زمین مرکزی بطلمیوسی آشنا کرد که زمین را در مرکز جهان قرار می داد. او همچنین تردیدهای خود را در مورد این جهان بینی منتقل کرد.
کوپرنیک بعداً در دانشگاه پادوآ تحصیل کرد و در سال ۱۵۰۳ دکترای خود را در حقوق شرعی از دانشگاه فرارا گرفت. او به لهستان بازگشت و در آنجا مدیر کلیسا و پزشک شد. در اوقات فراغت خود را وقف مسائل علمی کرد که شامل کارهای نجومی نیز می شد. در سال ۱۵۱۴، شهرت او به عنوان یک ستاره شناس به قدری خوب بود که رهبران کلیسا در تلاش برای اصلاح تقویم جولیانی با او مشورت کردند.

بر خلاف جهان بینی ژئوسنتریک
کیهان شناسی اروپا در اوایل قرن شانزدهم بر این باور بود که زمین در مرکز چندین کره متحدالمرکز در حال چرخش که از اجرام آسمانی پشتیبانی می کنند، ساکن و بی حرکت است: خورشید، ماه، سیارات شناخته شده و ستارگان. از زمان های قدیم، فیلسوفان معتقد بودند که اجرام آسمانی در دایره هایی قرار گرفته اند که طبق تعریف کاملاً گرد هستند، که باعث سردرگمی منجمانی شد که اغلب حرکات غیرمرکز سیارات را مشاهده می کردند.
در قرن دوم پس از میلاد، بطلمیوس جغرافی‌دان و ستاره‌شناس اسکندریه تلاش کرد تا با این استدلال که خورشید، سیارات و ماه در دایره‌های کوچکی در اطراف دایره‌های بسیار بزرگ‌تر حرکت می‌کنند، این مشکل را حل کند. او این دایره های کوچک را  قیاسی نامید. او با گنجاندن چرخه های متعددی که با سرعت های مختلف می چرخند، منظومه آسمانی خود را با اکثر مشاهدات نجومی ثبت شده مطابقت داد.
منظومه بطلمیوسی برای بیش از ۱۰۰۰ سال کیهان شناسی پذیرفته شده اروپا باقی ماند، اما در زمان کوپرنیک، انباشته شدن شواهد نجومی برخی از نظریه های آن را متزلزل کرد. اخترشناسان در مورد چیدمان سیارات که از زمین دیده می شوند، اختلاف نظر داشتند. این مشکل در آغاز قرن شانزدهم کوپرنیک را به خود مشغول کرد.

کوپرنیک و جهان بینی هلیومرکزی
بین سال‌های ۱۵۰۸ و ۱۵۱۴، نیکلاس کوپرنیک رساله‌ای کوتاه نجومی نوشت که معمولاً  به عنوان Commentariolus شناخته می‌شود ، که پایه‌های منظومه خورشیدمرکزی یا خورشید محور او را پایه‌گذاری کرد. این اثر در زمان حیات او منتشر نشد. او در این رساله ترتیب سیارات شناخته شده از جمله زمین را از خورشید به درستی فرض کرده و دوره های مداری آنها را با دقت نسبتاً محاسبه کرده است.
برای کوپرنیک، نظریه ی هلیومرکزی او به هیچ وجه راهگشا نبود، زیرا به همان اندازه که حل می کرد، باعث ایجاد مشکلات می شد. به عنوان مثال، همیشه فرض بر این بوده است که اجسام سنگین به زمین می افتند زیرا زمین مرکز جهان است. چرا آنها این کار را در یک سیستم خورشید محور انجام می دهند؟ او این باور باستانی را حفظ کرد که دایره ها بر آسمان حکومت می کنند، اما مشاهدات او نشان داد که حتی در یک جهان خورشید محور، سیارات و ستارگان در مدارهای دایره ای به دور خورشید حرکت نمی کنند. در حدود سال ۱۵۳۰ تکمیل شد و تا سال ۱۵۴۳ – سال مرگ او – منتشر نشد.

کار کوپرنیک
کوپرنیک در کتاب « De Revolutionibus orbium coelestium libri vi » این نظریه پیشگامانه را منتشر کرد که زمین و سیارات به دور خورشید حرکت می کنند. این کار شامل تعدادی دیگر از اکتشافات مهم نجومی بود. همانطور که زمین به دور خورشید حرکت می کند، خود زمین نیز هر روز بر روی محور خود حرکت می کند. زمین یک سال طول می کشد تا به دور خورشید بچرخد و در این مدت به تدریج در محور خود حرکت می کند که مسئول تقدیم اعتدال است. اشتباهات عمده این اثر عبارتند از مفهوم خورشید به عنوان مرکز کل جهان – نه فقط منظومه شمسی – و ناتوانی کوپرنیک در درک مدارهای بیضوی سیارات، که او را مجبور می کند که مانند بطلمیوس پیش از این، اپی چرخه های متعددی را در منظومه خود بگنجاند.  بدون هیچ مفهومی از گرانش، زمین و سیارات همچنان بر روی کره های شفاف عظیم به دور خورشید می چرخیدند.
کوپرنیک در کار خود  De Revolutionibus  – یک اثر علمی بسیار متراکم – اظهار داشت که “ریاضیات برای ریاضیدانان نوشته شده است”. اگر این اثر قابل دسترس‌تر بود، بسیاری از محققان به برداشت غیرکتبی و بدعت‌انگیز او از جهان اعتراض می‌کردند. De Revolutionibus  برای همه به‌جز پیچیده‌ترین ستاره‌شناسان برای دهه‌ها ناشناخته باقی ماند، و بیشتر این مردان، که برخی از استدلال‌های کوپرنیک را تحسین می‌کردند، با این وجود، مبنای خورشید محوری او را رد کردند.

مرگ و میراث
نیکلاس کوپرنیک در ۲۴ مه ۱۵۴۳ در منطقه کنونی Frauenburg در لهستان درگذشت. نیکلاس کوپرنیک در ۷۰ سالگی، همان روزی که یک نسخه از کتاب گردش افلاک آسمانی را که تازه چاپ شده بود، در دست گرفت، درگذشت و هرگز نفهمید که نظریاتش در آینده چه انقلابی در ستاره شناسی ایجاد خواهد کرد. سال ها پس از مرگ کوپرنیک، کلیسا همه افرادی را که از نظریات او حمایت می‌کردند به اتهام ارتداد محاکمه کرد. از جمله آنها گالیله که مرتد شناخته شد و تا آخر عمر در حبس خانگی به سر برد. کتاب های کوپرنیک، گالیله و کپلر تا  ۱۸۳۵ میلادی در فهرست کتاب‌های ممنوعه کلیسا قرار داشت. 
در اواخر قرن ۱۸، دیدگاه کوپرنیک در مورد منظومه شمسی تقریباً مورد پذیرش جهانی قرار گرفت.